جلسه دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد آقای محمد علی اسعدی - گروه اقتصاد کشاورزی

خلاصه خبر: تحلیل اقتصادی راهبرد کم آبیاری جهت مدیریت منابع آب کشاورزی (مطالعه موردی : شبکه آبیاری دشت قزوین)

جلسه دفاع از پایان نامه: محمد علی اسعدی                                                                گروه:  اقتصاد کشاورزی  

عنوان پایان نامه:  تحلیل اقتصادی راهبرد کم آبیاری جهت مدیریت منابع آب کشاورزی (مطالعه موردی : شبکه آبیاری دشت قزوین)

ارائه کننده: محمد علی اسعدی  

استاد راهنما :   دکتر صادق خلیلیان  

استاد مشاور: دکتر سید حبیب الله موسوی

  استاد ناظر داخلی: دکتر محمدحسن وکیل­پور

استاد ناظر خارجی :  دکتر مجید احمدیان          

نماینده تحصیلات تکمیلی:  دکتر محمدحسن وکیل­پور  

مکان : آمفی تئاتر 2

تاریخ: 96/03/27

ساعت: 11:30

چکيده

كشور ايران از لحاظ اقليمي جزء مناطق نيمه خشك به شمار مي‌آيد كه قابليت‌هاي بالقوه‌اي در مديريت بهرهبرداري و توسعه‌ي پايدار منابع آب دارد. اين امر لزوم بهره‌گيري و به خدمت گرفتن روش‌هاي نوين و پيشرفته در مديريتمنابع آب و انتخاب استراتژي‌هاي مناسب در برنامه‌ريزي بهره‌برداري از منابع آب را ايجاب مي‌نمايد. از سوي ديگر به دليلآن كه عمده‌ي آب مصرفی به مصارف كشاورزي تخصيص مي‌يابد، بهينه‌سازي مصرف آب در اين بخش نقش بسزاييدر توسعه‌ي پايدار منابع آب ايفا مي‌كند. از جمله روش‌هاي كارا در بهينه‌سازي مصرف آب در بخش كشاورزي، می‌توان به تکنیک كمآبياري اشاره کرد. امروزه تكنيك كم‌آبياري يكي از راه‌هاي مؤثر و عملي است كه مي‌تواند حداقل آب مصرفي را با عملكرد قابل‌قبول و اقتصادي تعيين و توجيه كند و به‌عنوان یک استراتژي سودمند اقتصادي در وضعیت بحران آب، همچنین به‌عنوان راهکار مصرف آب کمتر باهدف حداکثر استفاده از واحد حجم آب مصرفی و ذخیره آب صرفه‌جویی برای توسعه کشاورزی یا توسعه دیگر بخش‌های مصرف مطرح است. شبکه آبیاری دشت قزوین از جمله مناطق ایران می‌باشد که با بحران کم آبی مواجه است. برای حفاظت از منابع آبی این شبکه نیاز است که راهکارها و برنامه‌های سیاستی مناسبی در این زمینه بکار گرفته شود. در مطالعه حاضر به بررسی رابطه استفاده از استراتژی کم‌آبیاری با انتخاب الگوی بهینه کشت محصولات عمده زراعی پرداخته شد. به منظور بیشینه‌کردن درآمد خالص مزرعه، از الگوی برنامه‌ریزی ریاضی اثباتی (PMP) و رهیافت حداکثر آنتروپی (ME) بر تابع واکنش عملکرد محصولات نسبت به تنش آبی در فضای سایر محدودیت ها در محیط نرم‌افزاری GAMSاستفاده گردید. داده‌های موردنیاز مطالعه حاضر از نوع میدانی و اسنادی می‌باشد که از طریق مراجعه به ادارات ذیربط استان قزوین و به کمک تکمیل پرسشنامه از 144 نفر از کشاورزان، بر اساس روش نمونه‌گیری خوشه‌ای دومرحله‌ای در سال زراعی 95-1394 جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد که با اعمال راهبرد کم‌آبیاری در مراحلی از رشد محصولات که عملکرد، کمترین حساسیت نسبت به تنش آبی و حداقل کاهش محصولرا دارد، در تنش کم‌آبی در محصولات گندم16، جو16، ذرت علوفه‌ای16، ذرت دانه‌ای16 و چغندر11 به‌صورت 5% کم‌آبیاری در مرحله رسیدن اعمال و در یونجه 1 به‌صورت 5% کم‌آبیاری در مرحله رشد رویشی، در بهترین شرایط، علی‌رغم کاهش سطح زیرکشت و صرفه‌جویی در مصرف آب به ترتیب، به میزان 2/6 و 2/5 درصد، درآمد مزرعه 4/0 درصد نسبت به سال پایه افزایش یافته است. همچنین اعمال این سیاست منجر به کاهش سطح زیرکشت گندم و جو و افزایش سطح زیرکشتمحصولات چغندر، ذرت دانه‌ای، ذرت علوفه‌ای و یونجهدر الگوی کشت منطقه شده است. از طرفی دیگر، طی اعمال یک سیاست کم‌آبیاری 5 درصد بر مراحل چهارگانه دوره رشد محصولات بصورت یکسان، نتایج نشان داد که اگرچه منجر به کاهش مصرف آب به میزان 4/18 درصد شده و به حفظ و پایداريمنابع آبی شبکه کمک شایانی کرده است، اماارزش آب ذخیره‌شدهکمتر ازکاهش درآمد خالص مزرعه (به میزان 3/13 درصد) بوده است. لذا سیاستمذکور، بهینه نمی‌باشد و به‌عنوان یک راهکار تطبیقی توصیه نمی‌گردد.بر اساس نتایج پیشنهاد می‌گردد که جهت حفظ سود مزرعه، مقدار تولید محصولات و صرفه جویی در مصرف آب، کم‌آبیاری در مراحل اولیه و رسیدن محصول که تنش نسبت به کم‌آبی زیاد نمی باشد، صورت گیرد.

 

 

واژه‌هاي كليدي:کم‌آبیاری، برنامه‌ریزی ریاضی اثباتی، رهیافت حداثر آنتروپی، راهکار مدیریتی، الگوی کشت


28 خرداد 1396 / تعداد نمایش : 2987